Details

Category: Υλικό και Νέα

Published: 24 November 2016

ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΥΡΙΑ

Σε αυτές τις μέρες, που κέντρο συζήτησης έχει γίνει η εκλογή του Τράμπ και οι τραμπισμοί του παγκόσμιου συστήματος, ο φιλελεύθερος λόγος σε ΗΠΑ και Ευρώπη, βρισκόμενος σε κατάσταση υπαρξιακής αγωνίας και προσπαθώντας να βρει το σημείο επανασυσπείρωσής του, έχει επαναφέρει ένα ηττημένο -όσο και ψευδές- δίπολο (ηττημένο ήδη από τον μεσοπόλεμο) για την μάχη του φωτός (της δημοκρατίας) ενάντια στο σκοτάδι (του ολοκληρωτισμού). Την ίδια στιγμή κάποιοι  επικίνδυνα ηλίθιοι πατριώτες της αριστεράς, οι οποίοι ανέκαθεν ανακάλυπταν "ιστορικές ευκαιρίες" για το προλεταριάτο στο τοτέμ του εθνοκρατισμού με το όνομα "εθνική και λαϊκή κυριαρχία", είδαν στο Brexit και την εκλογή Τράμπ, το ξήλωμα του "πουλόβερ της παγκοσμιοποίησης" ακόμα και το "τέλος του νεοφιλευθερισμού" και όχι αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η εύλογη εξέλιξη του (νεο)φιλελευθερισμού σε καθεστώς γενικευμένης κρίσης: την χωρίς προσχήματα "παγκοσμιοποίηση του ολοκληρωτισμού", την ενίσχυση της "κρατικοποίησης των κοινωνιών"...

Δεν χρειάζεται να πάμε νοερό ταξίδι στο "τραμπικό μέλλον" για να δούμε χιλιόμετρα φραχτών, στρατιωτικοποιημένα σύνορα, χιλιάδες νεκρούς σε θάλασσες και ναρκοπέδια, στρατόπεδα κράτησης: υπάρχει το ευρωπαϊκό παρόν, υπάρχει η εδώ πραγματικότητα. Από τον περασμένο χρόνο, όταν και αρχίζει να φτάνει στο ζενίθ της η μεγάλη μετακίνηση ανθρώπων από την λεηλατημένη και εμπόλεμη καπιταλιστική περιφέρεια (Μέση Ανατολή, Κεντρική Ασία και Αφρική) προς τον "ευρωπαϊκό παράδεισο", αρχίζει ταυτόχρονα να γιγαντώνεται συνολικά μια αντιμεταναστευτική πρακτική και ρητορεία: η Ευρώπη ξαφνικά, από κατεξοχήν πολιτικός και γεωστρατηγικός χώρος εξαγωγής πολέμου, μεταμορφώνεται σε "πεδίο πολέμου" η ίδια, βρίσκεται σε "κατάσταση εισβολής" από "μεταναστευτικά κύματα". Πρόκειται βέβαια για μια ψευδεπίγραφη ρητορεία που στόχο έχει να θωρακίσει και να διευρύνει το "καθεστώς έκτακτης ανάγκης" στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Είναι πέρα για πέρα διαυγές -για όποιον δεν εθελοτυφλεί- ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση  είχε -πλέον των 20 χρόνων- και έχει παίξει κεντρικό ρόλο στην διάλυση και απαξίωση των περιοχών αυτών από όπου προέρχονται οι μετακινήσεις πληθυσμών, με τη συμμετοχή της σε πολεμικές επιχειρήσεις, στηρίζοντας ντόπιες σατραπείες, ενθαρρύνοντας "αναπτυξιακές πολιτικές και επενδύσεις"... Η αντιμεταναστευτική πολιτική της ΕΕ ολοκληρώνει έναν αιματηρό κύκλο καταστολής/περίφραξης των παγκόσμιων «περισσευούμενων» πληθυσμών. Δεν είναι μόνο οι φράχτες και τα ναρκοπέδια. Είναι η διεύρυνση της στρατιωτικής εμπλοκής στην διαχείριση του "μεταναστευτικού" στην Μεσόγειο (κυρίως στα θαλάσσια σύνορα Ελλάδας και Ιταλίας). Είναι τα hot-spot κολαστήρια. Είναι οι πνιγμοί χιλιάδων που στέκουν ως σήμα αποτροπής για τους επόμενους και τις επόμενες που θα επιχειρήσουν να "εισβάλλουν"...

Το μεταναστευτικό ζήτημα αποκτά πολλές κεντρικές και πολύτιμες σημασίες για την Ευρώπη-Φρούριο. Πρώτον, επιβάλλει έναν διευρυμένο πολιτικό και στρατιωτικό συντονισμό για την καταστολή και αποτροπή των "εισβολέων" (διεθνείς συμφωνίες ΕΕ-Τουρκίας και πιο πρόσφατα ΕΕ-Αφγανιστάν για την απέλαση δεκάδων χιλιάδων Αφγανών, την αναβάθμιση των ευρω-στρατιωτικών και ευρω-αστυνομικών σωμάτων καθώς βέβαια και την ισχυρή παρουσία του ΝΑΤΟ στα θαλάσσια ευρωπαϊκά σύνορα (για να υπενθυμίζει και συμβολικά πως "ο πόλεμος δεν είναι μόνο εκεί αλλά κάποιοι θέλουν να τον φέρουν κι εδώ"). Δεύτερον, το ζήτημα της διαχείρισης των μεταναστών/τριών ανάγεται σε κύριο ιδεολογικό εργαλείο επανασυσπείρωσης των φυγόκεντρων και δυσαρεστημένων -λόγω της παρατεταμένης κρίσης του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος- ευρωπαϊκών κοινωνιών γύρω από τις "ευρωπαϊκές αξίες", τον "ευρωπαϊκό πολιτισμό" και συνακόλουθα την αποφυγή "επιμειξίας" και την διατήρηση ενός αλώβητου εθνοκρατισμού. Τρίτο, ως συνεπακόλουθο, τη διεύρυνση όλων των συντηρητικών κοινωνικών αντανακλαστικών και πρακτικών (που αφορούν, το φύλο, την καταγωγή, την ταξική θέση κτλ) για την βιοπολιτική διαχείριση της "αντικανονικότητας". Και βέβαια τέταρτο, εγκαθιδρύεται ένας -πολεμικού τύπου- συναγερμός για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, μια μονιμοποίηση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης...

Και επειδή μιλάμε για "ευρωπαϊκές αξίες" και ανάγκη διατήρησης μιας στοιχειώδους συνάφειας στην κυρίαρχη αφήγηση, κάπου εδώ εμφανίζεται ο ανθρωπισμός: η εμφάνιση της "αλληλεγγύης" των ΜΚΟ και των διεθνών οργανισμών, έρχεται στην πραγματικότητα να συμπληρώσει και όχι βέβαια να αντιστρέψει την κατασταλτική διαχείριση των μεταναστριών/των. Η δράση των ΜΚΟ δεν είναι αυτοτελής και αυτόνομη αλλά υπάρχει ξεκάθαρη θεσμική τους διασύνδεση με την ευρωπαϊκή αντιμεταναστευτική πολιτική.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Στην ελληνική πραγματικότητα, τον ενάμιση τελευταίο χρόνο, το ζήτημα του μεταναστευτικού έχει αποκτήσει όπως παντού στην Ευρώπη έναν κεντρικό ρόλο, έναν πολεμικό ρόλο: η ξεφτιλισμένη σοσιαλδημοκρατική διαχείριση, όχι μόνο ακολουθεί κατά πόδας την κυρίαρχη ευρωπαϊκή πολιτική (στρατιωτική φύλαξη συνόρων, στρατόπεδα εκτοπισμού, άθλιες συνθήκες διαβίωσης κτλ) κάνει και κάτι ακόμα πιο επικίνδυνο: με αριστερό και ανθρωπιστικό προσωπείο μετατρέπει τον εφιάλτη σε μια καθωσπρέπει κανονικότητα: αστυνομικοί έλεγχοι και  "στρατοπεδισμός", πλήρης αορατότητα των μεταναστών σε βαθμό πραγματικού εκτοπισμού, νομιμοποίηση της παρουσίας του στρατού σε όλο το κοινωνικό πεδίο (ως εγγυητής της ομαλότητας και της ασφάλειας) με αφορμή την "διαχείριση του προβλήματος", χάϊδεμα στην ανθρωποφαγία των τοπικών κοινωνιών που "αγανακτούν" με την παρουσία των μεταναστών/τριών θεσμική κάλυψη και από κοινού δράση των μισάνθρωπων φασιστών με τις αστυνομικές δυνάμεις...

Από αυτήν την κανονικότητα οπλίζεται ο κοινωνικός κανιβαλισμός και μισανθρωπισμός που εμφανίζεται με την μορφή "αγανακτισμένων τοπικών κοινωνιών" τόσο στην επαρχία όσο και στις μητροπόλεις (πιο πρόσφατα, η κινητοποίηση κατοίκων ενάντια στην παρουσία ανήλικων μεταναστών στην περιοχή του Κερατσινίου). Από αυτήν την κανονικότητα προσπαθεί να ξαναστηθεί στα πόδια του και να διευρύνει τις κοινωνικές του αναφορές, ο ξεδοντιασμένος μηχανισμός της Χρυσής Αυγής και διάφορων ακροδεξιών/παρακρατικών παραμάγαζων. Θα πρέπει πάντως να γίνει ξεκάθαρο πως οι περισσότερες μισάνθρωπες κινητοποιήσεις -τουλάχιστον αυτές που παρουσιάζουν μεγαλύτερο βαθμό δύναμης, ποσότητας και συνέχειας- έχουν πάντα όχι απλά στο πλάι τους αλλά βασικούς υποκινητές συγκεκριμένα κομμάτια του κρατικού μηχανισμού (δήμους, όπως στην Κω, την Σάμο και αλλού), συγκεκριμένα και ηγεμονικά κομμάτια του τοπικού κεφαλαίου (ξενοδόχοι και έμποροι κυρίως στους τουριστικούς θύλακες) και βεβαίως βεβαίως την πανταχού παρούσα και ελεήμων ελληνορθόδοξη εκκλησία...

Άρα αν θέλουμε να μιλήσουμε για την διεύρυνση του κοινωνικού συντηρητισμού και εκφασισμού, δεν μπορούμε λοιπόν γενικά και αορίστως να μιλάμε για Χρυσή Αυγή, ναζί, φασίστες και ακροδεξιά, αλλά να βλέπουμε ένα ολόκληρο αστικό σύστημα που δεν μπορεί και δεν επιθυμεί να χτυπήσει τα ίδια του τα κύτταρα. Αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία κοινωνικού εκφασισμού, ως κυριαρχική απόπειρα κρατικοποίησης της κοινωνίας, θα παίρνει κάθε φορά διάφορες και διαφορετικές μορφές αναλόγως με τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα της αστικής κυριαρχίας. Αυτό δείχνουν τα ελληνικά υποδείγματα των "αγανακτισμένων τοπικών κοινωνιών", αυτό υποδηλώνει η άνοδος της ακροδεξιάς στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία κτλ), αυτό εμφανίζεται σε "οπισθοδρομικές" ευρωπαϊκές δημοκρατίες τύπου Ουγγαρίας και Πολωνίας (που πρωτοστατούν στην αντιμεταναστευτική ρητορεία μέσα στο πλαίσιο της ΕΕ), αυτό εμπεριέχεται μέσα στην εκλογή του Τράμπ στις ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου οι κοινωνικοί μηχανισμοί αναπαραγωγής των όρων μιας "νέας" κυριαρχίας (σε μορφή και περιεχόμενο) βρίσκονται σε επιθετική διάταξη θέσμισης και επέκτασής τους.

Το αν αυτά τα σημεία αποτελούν μια συνάφεια, σε πλήρη ανάπτυξη και σε παγκόσμιο επίπεδο "αλλαγής" των κυριαρχικών όρων και μετάβασης τους προς την ενίσχυση ενός απροσχημάτιστου ολοκληρωτισμού ή ενός βραχυπρόθεσμου "συμπτώματος" και ενός ορίου ταυτόχρονα της γιγάντωσης των ενδοκυριαρχικών αντιθέσεων σε περίοδο παρατεταμένης συστημικής κρίσης, θα φανεί στο πολύ άμεσο μέλλον (αντίστοιχη διαδικασία συμβαίνει σχεδόν σε πλανητικό επίπεδο, σε μη πρωτοκοσμικές εστίες: από την γειτονική Τουρκία, τις Φιλιππίνες ως τον αραβικό κόσμο -του οποίου οι επαναστάσεις του την περασμένη 5ετία συντρίφτηκαν- την Νότια Αμερική κτλ...). Θα φανεί δηλαδή το αν όλο αυτό είναι ελεγχόμενες αιχμές μιας συνθήκης "έκτακτης ανάγκης" ή αν θα αποτελέσουν μια κεντρική και συνολική συστημική μετάβαση/έκφραση.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, και από την σκοπιά του κόσμου της ελευθερίας, το ζήτημα της αλληλεγγύης στους μετανάστες είναι από την αντίστροφη έναν πολυσήμαντο διακύβευμα: πέρα από του να αποτελεί μια κοινωνική και ταξική αυταξία για τους/τις  καταπιεσμένους/ες και τους/τις αγωνιζόμενους/ες αυτού του κόσμου, είναι και σημείο που διασπά όλα τα κυρίαρχα αυτονόητα που στήνονται με όρους φραχτών και στρατοπέδων στην κοινωνική συνείδηση: είναι το μπαστάρδεμα ενάντια στον εθνοκρατικό ευγονισμό, είναι αγώνας ενάντια στον φόβο, ρηγμάτωση ενάντια στην κανονικότητα της εκμετάλλευσης, διασταύρωση ταξικών και κοινωνικών εμπειριών αντίστασης, όπου όλοι έχουν να διδαχτούν από όλες, είναι σημείο ορατότητας των "αόρατων" και των "περιττών" για την συνολική αντεπίθεση όλων μας.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ

Τα μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες-τριες που διεξάγονται στον χώρο του Θερσίτη για 6η χρονιά, θέλουν να συνεισφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση. Στην διεύρυνση του χώρου ορατότητας των καταπιεσμένων και διωκόμενων, στην επικοινωνία μεταξύ μας αντιλαμβανόμενοι-ες τα κοινά πεδία των καταπιέσεων και της εκμετάλλευσής μας άρα και τις πιθανές κοινές μας απαντήσεις. Επίσης και εξίσου σημαντικό αποτελούν και μια υλική προεικόνιση του πολιτισμού της αυτοοργάνωσης και της ελευθερίας: ενάντια στην ιεραρχία, την καθετοποιημένη γνώση, ενάντια σε ρόλους ειδικού και μαθητευόμενου, η διαδικασία αποκτά από μόνη της ένα αυτόνομο πεδίο απελευθερωτικού πειραματισμού, βιώματος και γνώσης.

Τα μαθήματα δεν είναι μια βοήθεια λοιπόν "σε αυτούς που δεν έχουν". Τα μαθήματα δεν ανήκουν στη σφαίρα μιας αφαιρετικής "έμπρακτης αλληλεγγύης", για τον απλούστατο λόγο πως δεν αντιλαμβανόμαστε την αλληλεγγύη ως ένα διαχωρισμένο δίπολο ανάμεσα στο "πολιτικό" και την "υλική" πραγμάτωσή του. Η κινηματική εμπειρία των τελευταίων 2 χρόνων με αφορμή την επίταση των μετακινήσεων μεταναστευτικών πληθυσμών σαφέστατα εμπλουτίστηκε από πειραματισμούς και εγχειρήματα αλληλεγγύης και αγώνα (καταλήψεις στέγης, συλλογικές κουζίνες κτλ.). Ταυτόχρονα, πολλές φορές, εγχειρήματα αλληλεγγύης εγκλωβίστηκαν στο παραπάνω δίπολο (ειδικά μέσα στις ακραίες συνθήκες του καλοκαιριού του 2015, όταν κατά χιλιάδες έφταναν καθημερινά άνθρωποι στα ελληνικά σύνορα) και απεκδυόμενες τα ρηξιακά τους χαρακτηριστικά στο κυνήγι μιας "αποτελεσματικότητας" κατέληξαν να παίξουν τον ρόλο του άλλοθι της σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης και να γίνουν ουρά των ΜΚΟ. 

Στο δύσκολο κοινωνικό πεδίο, όπου διεξάγεται μια επιταχυνόμενη διαδικασία συντηρητικοποίησης, κάθε ρηγμάτωση αυτής της κανονικότητας, είναι και μια ανάσα ελευθερίας. Την Παρασκευή 25/11/2016 στην εκδήλωση ανοίγματος των μαθημάτων ελληνικών, θα θέλαμε να συζητήσουμε για την εμπειρία της αδιαμεσολάβητης αλληλεγγύης, των αυτοοργανωμένων μαθημάτων, με σκοπό να βρούμε συνάφειες, γόνιμες διαφωνίες αλλά και  "συνεργούς" σε αυτό το εγχείρημα...

Θερσίτης,

24/11/2016

Details

Category: Υλικό και Νέα

Published: 24 November 2016

Τα αυτοοργανωμένα μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες συνεχίζονται για 6η χρονιά στον χώρο του Θερσίτη.

Μέσα στην ιδιαίτερα επιθετική συγκυρία των στρατοπέδων εκτοπισμού, των στρατών που περιπολούν τα σύνορα, των κάθε είδους μισανθρωπισμών, των κάθε είδους  ανθρωπισμών που λειτουργούν ως προέκταση της αντιμεταναστευτικής πολιτικής και καταστολής, η λειτουργία αδιαμεσολάβητων και αυτοοργανωμένων υποδομών αλληλεγγύης σε μετανάστες/τριες γίνεται ακόμα περισσότερο επιτακτική, ως σημείο ρηγμάτωσης του ρατσισμού, ως σημείο συνάντησης μεταξύ των καταπιεσμένων, ως αφετηρία διερεύνησης κοινών αγώνων.

Την Παρασκευή 25/11/2016 στις 8:30 μ.μ. βρισκόμαστε για να συζητήσουμε για όλα αυτά, για να προετοιμάσουμε τα μαθήματα (που θα ξεκινήσουν άμεσα τις ερχόμενες εβδομάδες) και να δηλωθούν διαθεσιμότητες από όσους και όσες επιθυμούν να τα πλαισιώσουν (είτε ως "δάσκαλοι" είτε ως "μαθητές").

Details

Category: Υλικό και Νέα

Published: 18 February 2016

Μαθήματα ελεύθερου σχεδίου στον Θερσίτη κάθε Δευτέρα 17:00-21:00

Έναρξη: Τρίτη 23/2/2016

6ος Κύκλος Αυτομόρφωσης στον Θερσίτη

Κείμενο για τον 6ο Κύκλο Αυτομόρφωσης στον Θερσίτη (2015-2016)

Details

Category: Υλικό και Νέα

Published: 05 February 2016

Το πείραμα της αυτομόρφωσης που ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια  στο χώρο του Θερσίτη, θα συνεχιστεί και φέτος, όπου θα πραγματοποιηθούν μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες-τριες, παραδοσιακών χορών, ελεύθερου σχεδίου, ενώ ευπρόσδεκτοι/ες είναι και όσοι-ες επιθυμούν να μοιραστούν τη γνώση οποιουδήποτε επιπλέον αντικειμένου.

Το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα διαμορφώνει ένα πολύ ασφυκτικό πλαίσιο, στο οποίο οι πραγματικές μαθησιακές ανάγκες απωθούνται και τελικά σαρώνονται από τον τεράστιο όγκο απαιτήσεων των σύγχρονων κοινωνικών προτύπων. Η διαδικασία της μάθησης εκφυλίζεται σε διαδικασία απόκτησης γνωστικών    αντικειμένων, εχέγγυα υποσχέσεων κοινωνικής και επαγγελματικής ανέλιξης και επιτυχίας (αν και στην περίοδο που διανύουμε κάτι τέτοιο φαντάζει μάλλον αμφίβολο). Η γνώση γίνεται εργαλείο για πολύ συγκεκριμένη χρήση: στόχο έχει να δημιουργήσει πειθήνιους, παραγωγικούς υπηκόους του κυρίαρχου κοινωνικοπολιτικού και οικονομικού τρόπου οργάνωσης. Ο εθνικισμός, ο ρατσισμός, ο σεξισμός αποτελούν βασικά συστατικά της κυρίαρχης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο χρόνος που  απαιτείται για να μάθει κανείς κάτι γίνεται ανταλλακτικός και κοστολογείται, οπότε η εργαλειοποιημένη γνώση γίνεται και εμπόρευμα. Αυτό θα πει ότι μπορεί να αποκτηθεί μόνο από εκείνους κι εκείνες που μπορούν να την αγοράσουν, κάτι που ταυτόχρονα αναπαράγει και διευρύνει τους υπάρχοντες κοινωνικούς αποκλεισμούς. Μαζί με όλα αυτά, η αποστειρωμένη εκπαιδευτική διαδικασία είναι γεμάτη από την αναπαραγωγή των κυρίαρχων διαχωρισμών, με πρώτο και κύριο τη διάκριση του διδάσκοντος από το διδασκόμενο και την τοποθέτηση του πρώτου στον άμβωνα του πεφωτισμένου και της αυθεντίας.

Απέναντι σ’ αυτή την πραγματικότητα    προτάσσουμε το μοίρασμα της γνώσης μέσα από τις διαδικασίες της συλλογικής αυτομόρφωσης. Επιχειρούμε να καταργήσουμε έμπρακτα ρόλους και δίπολα (διδάσκων-διδασκόμενος), να καταρρίψουμε την έννοια της αυθεντίας -οι αυθεντίες απλά δε χωράνε στη λογική της αλληλεπίδρασης και της ανιδιοτέλειας μιας τέτοιας διαδικασίας. Τα μαθήματα δεν έχουν και δεν επιθυμούν να έχουν καμία σχέση με την αναγνώριση και πιστοποίησή τους από «ειδήμονες» και κρατικούς ή μη οργανισμούς. Επιθυμούμε να γίνει η μάθηση το πεδίο για να συναντηθούν, να επικοινωνηθούν και τελικά να χαριστούν οι γνώσεις μας. Μέσα από διαδικασίες ισοτιμίας, να θέσουμε τους δικούς μας όρους για τη διεύρυνση των γνωστικών μας πεδίων, για την «ενίσχυση» ή την ανακάλυψη των πραγματικά δικών μας ενδιαφερόντων, των δικών μας αναγκών. Να μεταστρέψουμε τη στείρα μετάδοση γνώσης με πειραματισμούς, παιχνίδι, δημιουργικότητα, ανταλλαγή... Να αποκαθηλώσουμε τη γνώσηαπό τον εργαλειακό της προορισμό... Ταυτόχρονα,    σκοπεύουμε στο σπάσιμ των κοινωνικών αποκλεισμών και των ανισοτήτων που παράγονται μέσα από το εκπαιδευτικό  σύστημα -τα μαθήματα είναι 6ος ανοιχτά και ελεύθερα για όποιον-α θέλει να συμμετάσχει. Τα μαθήματα δεν έχουν κάποια χρηματική αξία ανταλλαγής, διότι δεν συνοδεύουν ούτε επιθυμούν να συμπορευτούν με τις επιταγές των «από τα πάνω», οι οποίοι θέλουν κάθε πτυχή της ζωής μας συνυφασμένη με την έννοια του κέρδους. Το μοίρασμα της γνώσης δεν μπορεί να έχει αντίτιμο, όταν προορίζεται να χαριστεί για την ίδια τη χαρά της μάθησης και όχι μόνο για τη χρησιμότητά της. Μέσα και από αυτή την αντι-εμπορευματική σχέση μπλοκάρουμε τη χρηματική συναλλαγή που διαμεσολαβεί τις σχέσεις και τις δραστηριότητές μας. Και είναι αυτό το μοίρασμα απαραίτητη προϋπόθεση κάθε ραδιουργίας ενάντια στο υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα και τη χρηματική συναλλαγή που διαμεσολαβεί τις σχέσεις και τις δραστηριότητές μας. Είναι αυτό που εκφράζει τη δύναμη του πάθους μας για την ανατροπή κάθε χειραγωγικού μηχανισμού. Εδώ και τώρα.

Όμως, στις μέρες που ζούμε επιχειρείται συστηματικά σύγχυση των νοημάτων. Κατά καιρούς οι δήμοι έχουν    αναλάβει να καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε από τις διαλυμένες προνοιακές υπηρεσίες, διαθέτοντας ασφαλώς ψίχουλα. Και αυτό το κάνουν επιχειρώντας    να ενσωματώσουν την έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης και του μοιράσματος  σε θεσμικά καλούπια και ανταλλακτικές αξίες. Με «λύπη» για όσους περισσεύουν -εξαιτίας των στρατηγικών των από πάνω- στήνουν κοινωνικά παντοπωλεία και κοινωνικά φροντιστήρια. Όμως, τέτοιες κινήσεις που γίνονται “από τα πάνω” μόνο καλές προθέσεις δεν έχουν και σε καμία περίπτωση δεν γίνονται χωρίς αντάλλαγμα. Άλλωστε, δε νοείται    κοινωνική αλληλεγγύη προερχόμενη “από τα  πάνω”, δηλαδή από φορείς εξουσίας και εκμετάλλευσης, όπως οι δημοτικές αρχές.

Κινούμενοι/ες όχι μόνο μακριά από αλλά και επιθετικά προς θεσμικούς φορείς, φιλανθρωπίες και εθελοντισμούς, τα μαθήματα αυτομόρφωσης είναι μόνο μία ανάμεσα σε άλλες υποδομές που μπορούμε να φτιάξουμε εμείς οι ίδιοι και οι ίδιες: συλλογικές κουζίνες, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά ιατρεία…. Βλέπουμε αυτά τα μαθήματα ως μικρές χειρονομίες κοινωνικής αλληλεγγύης. Να ξαναθυμηθούμε πώς είναι να χαρίζουμε, να μοιραζόμαστε χωρίς αντάλλαγμα. Ιδιαίτερα τώρα, που οι «από πάνω» εφορμούν εναντίον μας αγριότερα από ποτέ, που οι κοινωνικοί αποκλεισμοί εντείνονται, που η μοναξιά και η μιζέρια σκιάζουν ανεξίτηλα την καθημερινότητά μας, να στήσουμε -μακριά από λογικές ηττοπάθειας- τα δικά μας οδοφράγματα ενάντιά τους, να ορθώσουμε συνολικές, συλλογικές απαντήσεις. Με πυξίδα την αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια ας χτίσουμε σχέσεις αυθεντικές, ρηγματώνοντας βαθιά τον κόσμο της εξατομίκευσης και του κέρδους.  Ας δημιουργήσουμε εκείνους τους τόπους που θα διασταυρωθεί ο πλούτος των επιθυμιών μας, των δεξιοτήτων μας, των γνώσεων μας. Σε μια κίνηση να σταθούμε ο ένας δίπλα στην άλλη.

Τώρα και πάντα

[Για να κατεβάσετε το κείμενο σε αρχείο μορφής Pdf πατήστε εδώ]

Details

Category: Υλικό και Νέα

Published: 04 February 2016

6ος ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΘΕΡΣΙΤΗ

Ενάντια σε μία γνώση εγκλωβισμένη στη χρηματική συναλλαγή, σε ρόλους και ειδικούς, σε αυθεντίες και διαχωρισμούς, σε δασκάλους και μαθητές, ενάντια στους αποκλεισμούς που γεννάει η επίθεση των κυρίαρχων στις γειτονιές μας, στήνουμε τα αντισχολεία της χαριστικότητας, της ανυποταξίας, του μοιράσματος της γνώσης…


ΑΝΟΙΧΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Παραδοσιακοί χοροί
Ελεύθερο σχέδιο
Μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες/τριες

η διαδικασία είναι ανοιχτή και σε όποιον/α γνωρίζει και θέλει να μοιραστεί και άλλα πεδία μαθημάτων


ΕΚΔΗΛΩΣΗ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ 5/2 ΣΤΙΣ 20:00

Νέστορος & Ευαγγελιστρίας, Ίλιον, τέρμα 732

[Για να κατεβάσετε την αφίσα σε αρχείο μορφής Pdf πατήστε εδώ]

Details

Category: Υλικό και Νέα

Published: 29 May 2015

Με αφορμή την προβολή του ντοκιμαντέρ “Whose is this song?” στις 29/5/2015 στον Θερσίτη

ΠΑΡΑΔΟΣΗ - ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ – ΕΘΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

Μιλώντας για τον «πολιτισμό της παράδοσης» δύσκολα ξεφεύγεις από έννοιες όπως «πατρίδα» και «ένδοξο παρελθόν». Ανατρέχοντας μάλιστα στο λήμμα «παράδοση» ενός λεξικού και διαβάζοντας τον ορισμό θα δει κανείς τις λέξεις «στοιχεία του παρελθόντος» ή «στοιχεία ενός πολιτισμού». Η «παράδοση» αποτελεί διαχρονικά ένα εργαλείο της εξουσίας για την κατασκευή των εθνικών ταυτοτήτων. Εμπεριέχει και επικαλείται το κοινό βίωμα, την κοινή ιστορική μνήμη, τις συλλογικές αναπαραστάσεις της κοινωνίας εντός ενός γεωγραφικού χώρου, εντός του έθνους-κράτους. Η γλώσσα, η θρησκεία, η ιστορία, οι κοινωνικές «συνήθειες» γύρω από τη μουσική, το χορό, το τραγούδι, την αρχιτεκτονική, τη στέγαση, την ενδυμασία κ.ά. αποτελούν χαρακτηριστικά αυτών των «κοινών βιωμάτων. Στην ιστορία μάλιστα των εθνών-κρατών, η ύπαρξη μιας κοινής και μακροχρόνιας παράδοσης, αποτέλεσε τη βάση για την οικοδόμηση εθνικής –πολιτισμικής- ταυτότητας, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε απαγορεύσεις, διωγμούς και εκκαθαρίσεις των «διαφορετικών» πολιτισμικών ταυτοτήτων.

H συστημική καλλιέργεια της ύπαρξης ενός μοναδικού πολιτισμού -τις περισσότερες φορές ανώτερου- και η κατασκευή της ιστορίας γύρω από αυτή τη μοναδικότητα αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό νομιμοποίησης και επιβολής των εθνών-κρατών: από τα ιστορικά βιβλία του σχολείου ως τις πατριωτικές κορώνες των εκπροσώπων του κράτους και του κεφαλαίου, κατασκευάζονται εθνικές ταυτότητες. Αυτή η κατασκευασμένη και συλλογικά αποθηκευμένη «εμπειρία» που μεταγγίζεται αιώνια από γενιά σε γενιά για την «κοινή καταγωγή και μοίρα», δημιουργεί μία «υποχρέωση» και ένα «βάρος» στους ζώντες στο παρόν να τη «σώσουν» και να τη διαδώσουν στους επόμενους. Η παράδοση, λοιπόν, αποτελεί έναν κατ’ εξοχήν εργαλείο της εξουσίας για την καλλιέργεια των εθνικών ιδεωδών και της εθνικής ενότητας. Ιδιαίτερα μάλιστα σε «ρευστές εποχές», όπου η εξουσία επιδιώκει εντονότερα την αναπαραγωγή της, αλλά και σε εποχές όπου αναζητούνται όλο και πιο επίμονα οι κοινωνικές συναινέσεις των «από κάτω» στις πολιτικές των «από πάνω», η «εθνική ενότητα» είναι ένα από τα αγαπημένα εργαλεία καθυπόταξης, επιβολής και συστράτευσης των κοινωνιών.

Έχει, λοιπόν, ιδιαίτερη σημασία, εν καιρώ συστημικής κρίσης και συνολικότερης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, να διαρρήξουμε την αφήγηση περί εθνικής ενότητας. Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε καθημερινά την ισοπέδωση των ζωών μας. Για την εφαρμογή των «έκτακτων σχεδίων» και για τη διατήρηση της «κοινωνικής ομαλότητας», της «τάξης και ασφάλειας», παράγεται ολοένα και ισχυρότερος εθνικός λόγος. Καλλιεργείται στις κοινωνικές συνειδήσεις πως «όλοι μαζί οι Έλληνες πρέπει να τα καταφέρουμε, να κάνουμε υπομονή» ή τώρα με την αριστεροδεξιά συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ πως «οι καλοί έλληνες θα νικήσουν τους κακούς γερμανούς στις διαπραγματεύσεις». Και παράλληλα, πάνω στο εθνικό «εμείς» χτίζεται το απειλητικό «άλλο» -που εμφανίζεται με τη μορφή του μετανάστη, του μουσουλμάνου, του «διαφορετικού»- εμπλουτίζοντας με αυτό τον τρόπο το ρατσιστικό και φασιστικό λόγο και δημιουργώντας κλίμα φόβου. Στην πραγματικότητα, κάτω από την ομπρέλα της εθνικής ενότητας εξισώνονται οι «από πάνω» με τους «από κάτω», οι εκμεταλλευτές με τους εκμεταλλευόμενους στη βάση μιας κοινής μοίρας.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ & ΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Η ποικιλομορφία του ελλαδικού χώρου με μικρότερες και απομακρυσμένες –σε αρκετές περιπτώσεις- κοινότητες, που ανέπτυσσαν δικούς τους τρόπους επικοινωνίας (γλωσσικά ιδιώματα), ήθη, έθιμα, μουσικούς ρυθμούς, ενδυμασίες, αλλά και η γεωγραφική του θέση, τον καθιστούν ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, ένα πέρασμα από την ανατολή στη δύση. Αποτέλεσμα αυτής της ιδιαιτερότητας είναι να αναπτυχθεί μία όσμωση ποικίλων πολιτισμικών στοιχείων, «ξένων» προς τους τοπικούς πληθυσμούς της ελλάδας. Αυτή η ιδιαιτερότητα της περιοχής δημιουργούσε μία ρευστότητα της εθνικής ταυτότητας των κατοίκων της. Για παράδειγμα οι κάτοικοι της ανατολικής μακεδονίας ένιωθαν πιο κοντά με τους κατοίκους της βουλγαρίας παρά με αυτούς της Αθήνας.

Οι πληθυσμοί που διέμεναν σε διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου πριν την οριστικοποίηση των εθνικών συνόρων, ήταν ένα ιδιότυπο μείγμα γηγενών και κυρίως προσφύγων (που είχαν φτάσει εκεί κατά τη διάρκεια των βαλκανικών και ρωσοτουρκικών πολέμων, τη «μικρασιατική καταστροφή» κ.ά.). Οι πρόσφυγες αυτοί αντιμετωπίστηκαν με ιδιαίτερη τότε εχθρότητα και ρατσισμό (τους χαρακτήριζαν «τουρκοσπορίτες», «παλιοούτηδες», «βουλγαροθρεμένους», «μογγόλους», «ρωσότουρκους», «παστρικιές» κτλ.) Στις μέρες μας, οι πληθυσμοί αυτοί, όχι μόνο έχουν αφομοιωθεί και «εξελληνιστεί», έχουν παραδόξως γίνει και εθνικά σύμβολα μνήμης, με εορτασμούς, χορούς και τραγούδια, από φορείς και συλλόγους που διαγράφουν σκοπίμως τη βαρβαρότητα που υπέστησαν από το τότε επίσημο ελληνικό κράτος (χιλιάδες πρόσφυγες πέθαναν από κακουχίες και αρρώστιες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, λοιμοκαθαρτήρια και ξερονήσια ενώ πολλοί πληθυσμοί ωθήθηκαν σε εσωτερική μετεγκατάσταση).

Μετά τον τελικό καθορισμό των εθνικών συνόρων, οι εσωτερικοί πληθυσμοί θα ήταν αδιανόητο για το ελληνικό κράτος να μην έχουν μία σχετική συνείδηση ομοιογένειας μεταξύ τους. Και εκεί όπου αυτή δεν υπήρχε, επινοήθηκε χρησιμοποιώντας το αρχαιοελληνικό παρελθόν. Σε αυτή τη λευκή σελίδα καταγράφηκαν όσα εξυπηρετούσαν τους εξουσιαστικούς σκοπούς για την κατασκευή της «ελληνικότητας». Σε πολλές, μάλιστα, περιπτώσεις σβήστηκαν ή αφομοιώθηκαν (βάση των κρατικών πολιτικών για εθνικά καθαρούς χώρους) οι πραγματικές πολιτισμικές διαστάσεις των τοπικών κοινοτήτων. Στην πραγματικότητα όμως, υπήρχαν έκδηλες πολιτισμικές επιρροές από πολλούς άλλους πληθυσμούς που βρίσκονταν εκτός και εντός του ελλαδικού χώρου. Ενδεικτικό π.χ. είναι ότι οι μακεδονίτικοι σκοποί και τραγούδια συνδέονται άμεσα με τους σλαβόφωνους βαλκανικούς πληθυσμούς,  ενώ αντίστοιχα, σκοποί και τραγούδια της ηπείρου συνδέονται με αρβανίτες και βλάχους των βαλκανίων, τα μικρασιάτικα με το ευρύτερο ανατολίτικο στοιχείο, τα επτανησιακά με την κουλτούρα και την επιρροή των ενετών κ.ο.κ

Η υποτιθέμενη εθνική σύνδεση κι ομοιογένεια, συνθλίβεται από την αντικειμενική συνθήκη της πολιτιστικής αλληλοεπιρροής ανομοιογενών πληθυσμών που για αιώνες κινούνταν σε κοινούς γεωγραφικούς χώρους. Παρόλα αυτά, για χάρη της εθνικής ομοιογένειας, κοινά έθιμα με τους λοιπούς βαλκανικούς λαούς απαγορεύτηκαν, καταβολές από την συνύπαρξη με τους τούρκους ελληνοποιήθηκαν, ντοπιολαλιές έπαψαν να είναι δόκιμες και εξαφανίστηκαν. Το πλάσμα του νεοελληνικού πολιτισμού καθόρισε εκ νέου τις υπάρξεις μας.

ΜΑΖΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Στην εποχή του σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού, σε μια εποχή όπου οι δημοκρατίες δείχνουν να μην έχουν αδιέξοδα με τη μονιμοποίηση ολοκληρωτικών μοντέλων εξουσίας, σε μια εποχή που τα πάντα πωλούνται και αγοράζονται, σε μια εποχή επικυριαρχίας των αξιών της ατομικότητας και της ιδιοκτησίας, ο βιομηχανικός και αστικός πολιτισμός αποτελεί έναν από τους βασικούς μηχανισμούς κανονικοποίησης των ανθρώπινων συμπεριφορών και διαχείρισης της δημιουργικότητας και του «ελεύθερου χρόνου».

Αυτό που στις μέρες μας ονομάζεται «λαϊκός πολιτισμός» ή «λαϊκή τέχνη», στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από κατασκευές της βιομηχανίας της μαζικής κουλτούρας που προορίζεται για μαζική κατανάλωση. Ένα φάσμα από ειδικούς του «δημοτικού τραγουδιού», του «δημοτικού χορού» κ.ο.κ. αξιοποιούν και χειραγωγούν με βάση τις επιταγές του (εθνικού) βιομηχανικού πολιτισμού, την δημιουργικότητα και την ανθρώπινη έκφραση. Ο χορός και το τραγούδι, είναι ένα πρόσφορο πεδίο εμπορευματοποίησης και κατανάλωσης με βάση τις εκάστοτε ανάγκες της αγοράς. Ο παραδοσιακός μάλιστα χορός και το παραδοσιακό τραγούδι, στην εποχή της «ελληνικής» κρίσης, έχει επανέλθει στο προσκήνιο, κυρίως μέσα σε ένα «εναλλακτικό» πλαίσιο που επικαλείται μια ψευδαίσθηση διαφορετικότητας. Στην πραγματικότητα όμως, το πλαίσιο αυτό είναι ένα επικερδές τοπίο για την αγορά και τον κόσμο του θεάματος. Τις περισσότερες μάλιστα φορές στερείται από κριτική στα εθνικά ιδεώδη και καταλήγει να αναπαράγει τον πολιτισμό των κυριαρχικών σχέσεων και του εθνοκρατισμού.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Ο πολιτισμός της παράδοσης είναι αξιοθρήνητος όταν αυτός σημαίνει τα τσάμικα στα χουντικά γλέντια, τα πανηγύρια του σύριζα στις παρελάσεις των εθνικών επετείων, το φολκλόρ εμπόρευμα στο μοναστηράκι, την κουλτούρα των πατριαρχικών και ατομιστικών θεαμάτων και διασκεδάσεων, την «αγία οικογένεια», τον στρατό, το σχολείο, τη θρησκεία, τους φασίστες, τους δημάρχους, τους «εθνοτοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους».

Η «παραδοσιακή μουσική» και ο «παραδοσιακός χορός», δεν μπορούν να νοηθούν έξω από τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που αναπτύχθηκαν ούτε φυσικά και έξω από την καθημερινότητα των κοινοτήτων από όπου πήγασαν. Για εμάς δεν υπάρχει ούτε «αιώνιο» ούτε «ιερό παρελθόν». Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το εδώ και τώρα, όπου μπορούμε να επικοινωνήσουμε, να αλληλεπιδράσουμε και να δημιουργήσουμε τον πολιτισμό του αγώνα και της ελευθερίας, προσθέτοντας τα δικά μας στοιχεία, αναζητώντας τη μουσική και το χορό, συμπεριλαμβάνοντας τη συσσωρευμένη κοινωνική εμπειρία και τις παρακαταθήκες των συλλογικών αγώνων. Απέναντι στα προβλήματα της καθημερινότητας, η συλλογικοποίηση πάνω στη βάση της ισότητας και της αλληλεγγύης είναι η απάντηση στην εσωτερίκευση και τις λογικές εξατομίκευσης. Χωρίς διδαχές και εξιδανικεύσεις, μακριά από κρατικούς και εναλλακτικούς φορείς, ενάντια σε φυλετικούς, ταξικούς και έμφυλους διαχωρισμούς, στήνουμε τις δικές μας κοινότητες για τις δικές μας ανάγκες και επιθυμίες. Αυτοοργανωμένα, αντιιεραχικά και αδιαμεσολάβητα.

ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ “WHOSE IS THIS SONG?”

Με αφορμή ένα κοινό μουσικό σκοπό σε Ελλάδα, Τουρκία, Μακεδονία, Αλβανία, Βοσνία, Σερβία και Βουλγαρία, η Adela Peeva, κινηματογραφική και τηλεοπτική παραγωγός από τη Βουλγαρία, ξεκινά ένα οδοιπορικό ταξίδι στις χώρες αυτές. Σκοπός του ταξιδιού της, η αναζήτηση της «καταγωγής» του τραγουδιού που στην ελληνική εκδοχή ονομάζεται «Από ξένο τόπο». Στη διαδρομή της συναντά διαφορετικές κατά περιοχή προσλήψεις για την εθνικότητά του. Αυτές απορρέουν από το κατά περιοχή διαφορετικό πολιτισμικό και εθνοτικό βίωμα που έχουν οι άνθρωποι που συναντά και απευθύνεται. Όλοι τους σχεδόν υπερασπίζονται απόλυτα και ένθερμα την αποκλειστικότητα της εθνικής καταγωγής του τραγουδιού στις χώρες τους. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις, προκύπτουν διαμάχες μεταξύ της Adela και των ντόπιων, όταν η τελευταία με βάση την περιπλάνησή της αναφέρει ότι είναι αμφιλεγόμενη η εθνική ταυτότητα του τραγουδιού.

Στο ντοκιμαντέρ αναδεικνύονται όχι μόνο οι αντικρουόμενες απόψεις επί της εθνικής «ιδιοκτησίας» του τραγουδιού αλλά οι συνολικότερα εθνικοί διαχωρισμοί και αντιπαλότητες, μεταξύ ανθρώπων που ζουν σε κοινές ή κοντινές γεωγραφικές περιοχές. Η θρησκεία, η ιστορία, η γλώσσα, η «πολιτισμική κληρονομιά», η αρχαιολατρία, τα μυθικά και ηρωικά πρόσωπα, οι κοινές αναμνήσεις, οι προβαλλόμενες «λαϊκές αρετές», οι εθνικοί επέτειοι, οι πάσης φύσεως τελετές κ.ά, αποτελούν παράγοντες δόμησης και όξυνσης των εθνικών αντιπαλοτήτων που κατά καιρούς έχουν οδηγήσει και σε εθνικισμούς, πολέμους και άλλες διαμάχες. Αυτό που τελικά γίνεται επίδικο του ντοκιμαντέρ, δεν είναι η εύρεση της μίας και μοναδικής καταγωγής του τραγουδιού αλλά οι λόγοι για τους οποίους έρχονται σε σύγκρουση και διαμάχη οι πληθυσμοί στην ευρύτερη περιοχή των βαλκανίων και της μεσογείου. Ο «λαϊκός πολιτισμός», το «παραδοσιακό τραγούδι» και ο «παραδοσιακός χορός», έχουν αναδειχθεί κατά καιρούς σε ένα εργαλείο (μεταξύ άλλων) των εθνών-κρατών για την παραγωγή και αναπαραγωγή των εθνικών ταυτοτήτων, αφού αποτελούν στοιχεία της καθημερινότητας των υπηκόων. Στην πραγματικότητα όμως, η πολυσημία του τραγουδιού και η επιβίωσή του σε ένα ψηφιδωτό πολιτισμικών ταυτοτήτων και κοινοτήτων της περιοχής, ακυρώνει την ίδια την εθνική εργαλειοποίησή του.

Μάϊος 2015,

Αυτοοργανωμένη Ομάδα Παραδοσιακών Χορών του Θερσίτη

[Για να κατεβάσετε το κείμενο σε αρχείο μορφής Pdf πατήστε εδώ: Μικρή Ανάλυση, Μεγάλη Ανάλυση]

[2 ημέρες με την Αυτοοργανωμένη Ομάδα Παραδοσιακών Χορών του Θερσίτη 29-30 Μαΐου 2015]