Mos Maiorum και άλλες ιστορίες [#0]
- Details
- Category: Αναλύσεις
- Published: Monday, 20 October 2014 10:13
Όπου εμείς βλέπουμε μια αλυσίδα γεγονότων, ο άγγελος της ιστορίας βλέπει μία μοναδική καταστροφή, που συσσωρεύει αδιάκοπα ερείπια επί ερειπίων"
(Απόσπασμα από την 9η θέση για τη φιλοσοφία της ιστορίας του Walter Benjamin)
Η πανευρωπαϊκή επιχείρηση "mos maiorum" -τα ήθη των προγόνων μας- που διεξάγεται σε όλο το μήκος και πλάτος των ευρωπαϊκών εδαφών έχει σκοπό να διαφυλάξει τα ευρωπαϊκά σύνορα -άρα και τον "ευρωπαϊκό τρόπο ζωής"- από τον "μεταναστευτικό κίνδυνο", από έναν φυλετικό, πολιτισμικό, υγειονομικό (και πληθώρα άλλων επιθέτων) εχθρό που καραδοκεί για να αποδομήσει την ιστορική γραμμή που συνδέει τα ήθη προγόνων και επιγόνων.
Η ιστορία του νεωτερικού κοσμοσυστήματος είναι, μας λέει ο Wallerstein, κατά μεγάλο μέρος, η ιστορία της επέκτασης των ευρωπαϊκών κρατών και λαών στον υπόλοιπο κόσμο. Η επέκταση αυτή συμπεριλάμβανε, στα περισσότερα μέρη του κόσμου, στρατιωτική κατάκτηση, οικονομική εκμετάλλευση και πλήθος αδικιών. Εκείνοι που καθοδήγησαν και επωφελήθηκαν περισσότερο από την επέκταση, την εμφάνισαν στους εαυτούς τους και στον υπόλοιπο κόσμο σαν να ήταν δικαιολογημένη, επειδή δήθεν ωφελούσε τους πληθυσμούς της γης. Το συνηθισμένο επιχείρημα είναι πως τούτη η εξάπλωση διέδωσε κάτι που άλλοτε ονομάζεται πολιτισμός, άλλοτε οικονομική ανάπτυξη και άλλοτε πρόοδος. Όλες αυτές οι λέξεις έχουν ερμηνευτεί σαν να εξέφραζαν κάποιες οικουμενικές αξίες, αποκρυσταλλωμένες σ’ αυτό που συχνά ονομάζεται φυσικό δίκαιο. Υποστηρίχθηκε επομένως πως τούτη η επέκταση δεν ευεργέτησε απλώς την ανθρωπότητα, αλλά και ήταν ιστορικά αναπόφευκτη. Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε για να την περιγράψει άλλοτε ήταν θεολογική και άλλοτε πήγαζε από μια εγκόσμια φιλοσοφική κοσμοθεώρηση. Βεβαίως η κοινωνική πραγματικότητα όλων αυτών των εξελίξεων ήταν λιγότερο ρόδινη από την εικόνα που έδινε η επιχειρηματολογία που τις δικαίωνε. Για την ακρίβεια η πραγματικότητα ήταν ανέκαθεν αιματηρή. Τη μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην πραγματικότητα και τις δικαιολογίες την αισθάνονταν έντονα, και την εξέφραζαν με πολλούς τρόπους, οι ίδιες οι ανθρώπινες κοινωνίες που πλήρωναν και το μεγαλύτερο τίμημα στην προσωπική και συλλογική τους ζωή.
Οι ιστορίες που θα παραθέσουμε διαδοχικά τις επόμενες μέρες, ιστορικά γεγονότα από τα "ήθη των προγόνων μας" μπορούν να διαβαστούν ως αυτές ακριβώς οι ιστορικές βάσεις για να συσσωρευτούν τα ερείπια του σήμερα...