Με αφορμή τον χρυσό και την "αξία" του
- Details
- Category: Αναλύσεις
- Published: Tuesday, 10 December 2013 17:07
Με αφορμή τον πολύμηνο αγώνα των κατοίκων των Σκουριών και την επιμονή του κράτους-αφεντικών για τη δημιουργία ορυχείων εξόρυξης χρυσού στην περιοχή, ο νους γεννά ερωτήματα και αναζητά απαντήσεις.
Γιατί άραγε ο χρυσός έχει τόσο μεγάλη αξία; Ποιος είναι ο λόγος άραγε που μια χούφτα χρυσού έχει μεγαλύτερη αξία από μια χούφτα ξύλο και από τι καθορίζεται;
Μια απλοϊκή απάντηση είναι ότι με μια χούφτα χρυσού μπορεί να αγοράσει κανείς πολλά περισσότερα εμπορεύματα από ότι με μια χούφτα ξύλο. Γιατί άραγε;
Η αξία που δίνεται στα αντικείμενα καθορίζεται από τον ανθρώπινο «κόπο και χρόνο» που απαιτείται είτε για την εύρεση της πρώτης ύλης είτε για την μεταποίησή της είτε για την τελική παραγωγή και διάθεση ενός προϊόντος. Ξύλο μπορεί κανείς να βρει άμεσα εύκολα και δίχως μεγάλο «κόπο» (ακόμα!). Από την άλλη, για την εύρεση χρυσού απαιτείται μεγάλος «κόπος και χρόνος», μέσα και εργαλεία πολλαπλάσιες φορές περισσότερα.
Θα λέγαμε λοιπόν ότι η αξία που δίνεται σε ένα αντικείμενο-υλικό καθορίζεται κυρίως από τον ανθρώπινο «κόπο και χρόνο» που απαιτείται είτε για την κατασκευή του είτε για την εύρεσή του. Επιπλέον η αξία του διαμορφώνεται με βάση τη δυνατότητα ενός προϊόντος να παράξει συσσώρευση κερδών και κεφαλαίων (και ό,τι «δεινά» αυτή αποφέρει στις εργασιακές σχέσεις) σε όσους ελέγχουν και διαμορφώνουν την οικονομία της αγοράς.
Τι είναι όμως ο ανθρώπινος «κόπος και χρόνος»;
Κόπο στην ζωή μας καταβάλλουμε για την κάθε μας ενέργεια. Από την παρασκευή του φαγητού μας, τη διασκέδαση, μέχρι την ικανοποίηση των βιολογικών μας αναγκών. Κόπος λοιπόν είναι το μέτρο εκείνο που μετρά την κατανάλωση της ανθρώπινης ενέργειας για την ικανοποίηση ενός έργου ή μια ανάγκης. Η ζωή μας άλλωστε περιγράφεται από μια ροή έργων ή αναγκών που χρήζουν περάτωσης ή ικανοποίησης άρα κόπου και χρόνου. Σχηματικά θα λέγαμε ότι υπάρχει για τον καθένα ένα φανταστικό δοχείο όλου του ανθρώπινου «κόπου και χρόνου» που το περιεχόμενο του καταναλώνεται, πωλείται ή εξαγοράζεται για την ικανοποίηση των διάφορων αναγκών-ενεργειών.
Εκείνοι λοιπόν που εκμεταλλεύονται και διαμορφώνουν με χρηματικούς όρους την αξία ενός αντικειμένου-υλικού, έμμεσα εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο εκείνο «κόπο και χρόνο» που απαιτείται για την κατασκευή-εύρεση του. Δηλαδή εκμεταλλεύονται το περιεχόμενο του δοχείου που χρειάζεται για την ικανοποίηση των αναγκών, εκμεταλλεύονται τη φυσική κίνηση των ανθρώπων, των ζώων και των κοινωνιών για Ζωή.
Ζωή μπορούμε να θεωρήσουμε το σύνολο του ανθρώπινου χρόνου και κόπου και τις επιμέρους ενέργειες (καταμερισμός) που απαιτούνται για την επιβίωση αλλά και για κάθε άλλη δραστηριότητα. Όταν λοιπόν ο κόπος και ο χρόνος της κίνησης για Ζωή αποκτά χρηματική αξία, όταν αυτή η αξία διαμορφώνεται από τη βούληση και τις επιδιώξεις όσων ελέγχουν την οικονομία της αγοράς, όταν η παραγόμενη αξία αποδίδεται όχι σε εκείνους που την παράγουν, τότε στην ουσία αυτό που αποκτά αξία-τιμή είναι η ίδια η ζωή. Αυτό που τελικά εμπορεύεται, εκμεταλλεύεται και διαχειρίζεται ως προϊόν (από τους από πάνω) είναι η ίδια η ζωή των από κάτω.
Πέρα λοιπόν από την προφανή περιβαλλοντική καταστροφή του τόπου των ανθρώπων που κατοικούν στις Σκουριές (και όχι μόνο), είναι σημαντικό και το γεγονός ότι η «αξία» της εκμετάλλευσης του χρυσού όπως και κάθε εκμετάλλευσης (από την εργασία, την υγεία, την εκπαίδευση μέχρι τη διασκέδαση, τη μετακίνηση και την στέγη) δεν επιστρέφει σε εκείνους που σε τελική ανάλυση διαθέτουν τον χρονοκόπο τους. Συνεπώς μιλάμε για ολοκληρωτική εκμετάλλευση της ίδιας της ζωής.
Η «αξία» της ζωής όμως ανήκει σε εκείνους που την παράγουν και είναι συνάρτηση του κόπου και του χρόνου που της αντιστοιχεί. Είναι συνάρτηση του τρόπου με τον οποίο οι ίδιες οι κοινωνίες (και όχι οι επενδυτές, τα κράτη και οι τράπεζες) αποφασίζουν και ορίζουν το σύστημα «αξιών» που τις διέπουν είτε αυτές είναι χρηματικές (ή μη) είτε είναι ηθικές, πολιτικές, πολιτισμικές, ιδεολογικές, περιβαλλοντικές κ.ά. Ο συνεχής αγώνας για την επιστροφή της «αξίας» της Ζωής σε εκείνους που τους ανήκει είναι ζήτημα αγώνα και αξιοπρέπειας.
Ενάντια σε κάθε εκμετάλλευση της ζωής προτάσσουμε την αλληλεγγύη σε όλους τους αγώνες που μάχονται από τα κάτω για την επιστροφή της αυταξίας της ζωής σε εκείνους που τους ανήκει.